تحقیق بررسی مردم شناسی طرح ها و نقوش لباسها و بافته های ساسانی

هدف از این تحقیق بررسی مردم شناختی طرح ها و نقوش لباسها و بافته های ساسانی است. و هر جقدر که اطلاعات ما درباره سایر جنبه های یک تمدن کمباشد وقتی به فن بافندگی پیچیده و بی شمار توام با مهارتی برخوردار می کنیم می توانیم استنباط کنیم که جامعه مورد بحث سخت پر مشغله و سطح زندگی آن بسیار پیشرفته بوده است و هنگامی که روش های فنی این صنعت از یک جا به جای دیگر منتقل می شود می توانیم نتیجه بگیریم که سایر کارهای فنی و هنری و احتمالاً عقاید اقتصادی، سیاسی و معنوی نیز در همان جهت سیر کرده است.

صنعت و هنر بافندگی ایران پس از تجربه ای طولانی سرانجام با حکومت ملی ایران دوره ساسانی و با اقتدار و همت پادشاهان اوایل دوره ساسانی چون اردشیر و شاپورها به بار می نشیند و طرح ها، رنگ ها و نقش های ملی ایران بر بستر بافته ها نیز جان می گیرد. و بافته های دوره ساسانی به مظهری از ذوق و اندیشه ایرانی تبدیل می شود و رشدآن متناسب و هماهنگ با جریانات سیاسی و فرهنگی و اقتصادی به حرکت خود ادامه می دهد.

سیر تحول اندیشه های مردم ایران در دوره ساسانی تنها از طریق آرمانهای سیاسی و دینی آن ها دانسته نمی شود بلکه از طرح ها و نقوش پوشاک آنها نیز می تواند به فهم بهتر آرمانهای آنان کمککند. آنگاه که اطلاعات ما بدلیل کمبود مواد شناسی درباره جنبه های مختلف تمدن مردم کم باشد با نگاه به فن بافندگی، طرح ها و نقوش پیچیده آنها که با مهارتی خاص همراه است می توان استنباط کرد که جامعه عصر ساسانی بسیار پر مشغله بوده و مردم از سطح زندگی پیشرفته ای برخودار بوده اند.

طرح ها و نقوش بافته های ساسانی فوق العاده زیبا و پرجلوه بوده و همین ویژگی سبب شهرت آن شده است.

معرفی حجاری های طاق بستان و اهمیت آن در شناخت نقوش و طرحهای پارچه های ساسانی

معرفی و شرح صحنه های حجاری های طاق بستان

نام طاق بستان برگرفته از نام دهکده طاق بستان یا طاق وستام= طاق گستهم که در راه قدیم سنندج به کرمانشاه، بین گاوبند و کرمانشاهو در حدود 5/7 کیلومتری شهر کرمانشاه و در 143 کیلومتری شهر سنندج قرار گرفته که پشت به ارتفاعات کوه پروه و رو به جاده نامدار ابریشم و دشت بزرگ ماهیدشت دارد. در دامنه این کوه یک نقش برجسته و دو طاق کوچک و بزرگ از دوران ساسانی باقی مانده است که یکی از مهمترین و بی نظیرترین صحنه های هنر حجاری و پیکر تراشی این عصر را ارائه می دهد.

طرح و نقش جامه ها در صحنه شکار

معرفی گروهها و لباس هر گروه در صحنه شکار گراز

از آنجا که تصاویر موجود بر روی نقش برجسته صحنه شکار گراز بر اساس نقشی که دارند به چند گروه مجزا تقسیم می شوند. بررسی جداگانه گروه هایی که در آنها افراد لباسهای مشابهی به تن دارند، منطقی است. افراد در این صحنه لباس های طرح پوشیده اند و به گروه های زیر تقسیم می شوند:

گروه اول:فیل سواران

در حاشیه سمت چپ 5 سر دسته سوار در 5 ردیف( هر ردیف مرکب از 3 فیل) از نقطه ای دور گرازها را به سمت راست و مرکز شکارگاه به جلو می رمانند.

گروه دوم: قایق رقصندگان

در سمت چپ و در بالای صحنه و در مقابل اولین ردیف فیل سواران 5 رقصنده در دورن قایقی ایستاده و به سمت جلو در حرکتند.

گروه سوم: قایق نوازندگان

در سمت چپ صحنه در پشت سر قایق شاه، زنان نوازنده که در درون قایقی نشسته اند به سمت جلو و مرکز صحنه در حرکتند. این قایق مجدداً در سمت راست صحنه و در جلو قایق شاه در همان حالت قبل ظاهر می شود.

گروه چهارم: قایق شاه

در مرکز صحنه شاه و خدمه او در دورن قایقی که به سمت جلو در حرکت است دیده می شوند. قایق شاه مجددا در سمت راست صحنه کشیده کاری شده است. همه این تصاویر دارای نقش مهمی هستند و نقاط اصلی و مرکزی صحنه حجاری را اشغال کرده اند. در هر گروه تصاویر در حالت و سبک مشابه ظاهر می شوند. علاوه بر گروه هایی که در بالا ذکر شدند، گروه دیگری وجود دارد که عبارت از قایقرانان، تصاویر کسانی که با گرازها می جنگند و کسانی که برای جنگ با آنها آماده می شوند. این افراد کت بلندی تا سر زانو از پارچه ساده و کمربندی که بر روی آن بسته اند به تن دارند. هر کدام از تصاویر این گروه بطور متفاوتی و با حالت زنده و روح داری ترسیم شده اند به طرح های ارائه شده در صحنه شکار گراز، نظم بخشیده است خدمه مرد بالاپوشی به سبک لباس یکپارچه (یک تکه) پوشیده اند و کمربندی به کمر بسته اند. این بالاپوش یقه ایستاده باریک و آتین های چسبانی دارد سر آستین ها با طرح های تزئینی آرایش شده اند. در بعضی موارد مستطیل باریکی روی شانه را تزئین نموده است و آویزهایی از زیور آْلات کمربند، تزئینات وسط کمربند، دو طرف بدن و حاشیه، به لباس اضافه شده است. شلوار رم دهنده های گراز به علت سوار بودن بر فیل کاملا قابل رویت نیست. خدمه ای که بر قایق شاه سوار هستند، لباسی با طرح های تزئینی بسیار پیچیده و تجملاتی به تن دارند. این طرح ها، بصورنت کلی و یا جزئی دقیق هستندو لباس خدمه ایستاده دیگر تزئینات زیادی ندارد و لباس افراد رم دهنده نسبتا ساده و بدون طرح است. شاه نیز مانند خدمه اش خفتان یک تکه ای با کمربند و شلوار پوشیده است. این خفتان یقه ایستاده باریکی دارد.